Co oznaczają zwierzęta w naszych snach? Jaki sens mają koszmary?

Treść ludzkich snów jest bardzo różna. A jednak możemy w nich znaleźć też cechy wspólne. Na przykład śnią się nam zwierzęta. I być może coś to oznacza…

Zwierzęta występują w snach pod różnymi postaciami. Czasem chcą nam zrobić jakąś krzywdę (np. warczy na mnie wilk), czasem po prostu biegają, pływają lub lecą. Bywa i tak, że robią coś dla nas miłego.

Psycholodzy próbują zrozumieć treść ludzkich snów, ale robią to zupełnie inaczej niż senniki („Śniło ci się zboże? To znaczy, że będziesz bogaty…”). Oto, co może oznaczać śnienie o zwierzętach.

Zwierzęce fantazje

W pewnym eksperymencie proszono marynarzy, którzy mieli wyruszyć na roczny rejs, aby wypełnili test plam atramentowych (psycholog pokazuje człowiekowi plamę atramentową i mówi: „Powiedz co to jest, co to mogłoby być, z czym ci się to kojarzy”). Patrząc na taką plamę ludzie widzą najróżniejsze obrazy, podobnie jak wtedy, gdy patrzą na obłoki.

Test plam atramentowych stworzył szwajcarski psychiatra, Hermanna Rorschach już ponad sto lat temu (pierwsza publikacja w 1921 r.). Test ten nazywa się czasem rentgenem osobowości, bo może wniknąć bardzo głęboko w cechy naszej psychiki. Zaś psycholog, dzięki analizowaniu tego, co człowiekowi podpowiada wyobraźnia, może zrozumieć jego indywidualny, unikalny sposób widzenia świata.

Rejs okazał się trudny, obfitował w sztormy i awarie, a po jego zakończeniu marynarze ponownie wypełniali test plam atramentowych. Okazało się, że po powrocie znacznie częściej „widzieli” w plamach poruszające się zwierzęta (np. „Jakiś zwierz biegnie po górze” albo „szybujący nietoperz”) i bezładnie poruszające się przedmioty (np. „wystrzelony pocisk” albo „spadająca gwiazda”) niż przed wyruszeniem na morze.

Znaczenie ruchu

Gdy ktoś widzi w nieruchomej plamie atramentu ruch, oznacza to, że jego fantazja pracuje pełną parą. Psycholodzy nazywają takie zjawisko projekcją - rzutowaniem własnych treści psychicznych i sposobów myślenia na zewnętrzne, wieloznaczne sytuacje. Jak odczytuje się takie projekcje?

Człowiek, który „widzi” w chmurach przede wszystkim twarze lub ruchy innych ludzi, informuje w ten sposób, że jego wyobraźnia wypełniona jest przez treści ludzkie. Możemy więc wnioskować, że spostrzega on wieloznaczny świat w kategoriach racjonalnych, zrozumiałych, ludzkich właśnie.

Jeśli jednak w chmurach ukazują się mu przede wszystkim ruchy nieludzkich postaci - np. zwierząt („Skaczący kangur”) albo przedmiotów (np. „Wybuch wulkanu”), oznacza to, że ma skłonność do spostrzegania świata w kategoriach „nieludzkich”, a więc mniej niezrozumiałych, bardziej niekontrolowanych. A tak widzą świat ludzie, którzy utracili poczucie kontroli, wpływu, którzy doświadczają, że rządzą nimi siły (także siły wewnętrzne) niezależne od ich wolnej woli.

Właśnie dlatego marynarze po długim kontakcie z nieokiełznanym żywiołem zmienili swoją „wizję świata”, co objawiło się większym wysyceniem fantazji przez obrazy niekontrolowanych, ruchomych zwierząt i przedmiotów (np. „płonący węgiel”).

Sny i fantazje

Czy takie rozumienie fantazji można przenieść na interpretację snów?

W snach doskonale przedstawia się mechanika naszego umysłu: tak jak dziecko buduje z klocków to, co chce i tak jak potrafi, tak i nasz umysł buduje sen z dostępnych mu treści według sobie tylko znanych wzorów, często niedostępnych naszej świadomości.

W naszej duszy są bowiem obecne siły psychiczne, których nie znamy, które nami kierują, choć my tego wcale nie chcemy. Wyraźnie doświadcza tego człowiek, czujący przymus ciągłego mycia rąk lub sprawdzania zamkniętych zamków - choć nie chce mu ulegać, robi to, wiedząc że czyni niemądrze.

Co więc oznaczać mogą zwierzęta w naszych snach? Symbolizują one siły psychiczne, oddzielone od naszego świadomego życia, a jednak domagające się spełnienia. Człowiek, któremu często śni się, że go ściga niedźwiedź, widzi swoją własną agresję, z którą się jednak nie identyfikuje, którą odrzuca, nie chce jej i spostrzega jako coś obcego.

Sny o spadaniu, bezwładnym ruchu czy byciu pod wpływem niezależnych od nas sił (wiejący wiatr, płynąca woda itp.) mówią raczej o poczuciu bezradności, zależności, utracie wpływu na ważne wydarzenia we własnym życiu. Często idą też w parze z poczuciem frustracji w kontaktach interpersonalnych.

Ryzyko wiary

Taka interpretacja snów ma sens, trzeba jednak pamiętać, że sporo ryzykujemy wierząc jej bez zastrzeżeń. Koszmary senne czasem są objawem działania cech i pragnień, których wolelibyśmy nie mieć, mają jednak też i inne przyczyny (np. choroby, stresujące wydarzenia itp.).

Jeśli jednak koszmary dręczą nas często, jeśli powtarza się w nich ciągle podobny wątek, to warto spojrzeć na sen z nowej perspektywy: być może konfrontujemy się we śnie z własną osobą, być może odrzucamy jakąś część naszego „ja”, którego nie akceptujemy i wolelibyśmy go nie widzieć? Jeśli bowiem tak jest, to sen podpowie nam kim w głębi duszy jesteśmy. A bez pogodzenia się ze sobą trudno szczęśliwie i w pełni żyć…