Co włożyć do koszyczka ze święconką? Poznaj symbolikę pokarmów w Wielką Sobotę. Wielkanocny koszyczek – tego nie może zabraknąć

Święcenie pokarmów na Wielkanoc to jeden z podstawowych obrzędów Wielkiej Soboty, która w 2024 roku wypada 30 marca. W ten uroczysty dzień wybieramy i przygotowujemy pokarmy do wielkanocnego koszyczka. Mają one głęboką symbolikę. Święconkę umieszczamy na wielkanocnym stole tuż obok innych tradycyjnych świątecznych potraw.

Uroczyste wielkanocne śniadanie w Wielką Niedzielę (czyli w tym roku 31 marca) rozpoczynamy zwyczajowo, dzieląc się w gronie najbliższych poświęconym jajkiem, podobnie jak opłatkiem podczas Wigilii.

Wśród święconych pokarmów nie może zabraknąć chleba, soli oraz baranka. Chleb we wszystkich kulturach jest pokarmem zapewniającym przetrwanie. Dla chrześcijan oznacza ciało Pana Jezusa, w związku z czym jest najważniejszym z symboli Wielkanocy. Sól to minerał dający życie oraz podstawa istnienia, a baranek – symbol zwycięstwa dobra nad złem i życia nad śmiercią.

Wielkanocny baranek z ciasta chlebowego, cukru, czekolady lub marcepanu, a dawniej: uformowany z masła, oznacza pokorę i łagodność. Ten z czerwoną chorągiewką jest symbolem Chrystusa Zmartwychwstałego ze sztandarem, który podkreślają triumf i zwycięstwo. Jezus bowiem poświęcił swe życie za ludzi, by powstać z martwych i tym samym pokonać grzech i zło.

Koszyczek, najczęściej wiklinowy (choć współcześnie koszyczki wielkanocne mogą być np. z filcu, włóczki i drewna), powinien być utrzymany w bieli i zieleni. Zgodnie z tradycją wielkanocną, dekoruje się go gałązkami bukszpanu, a umieszczone w nim pokarmy przykrywa śnieżnobiałą serwetką.

Tradycja głosi, że święcone pokarmy mają nam zapewnić przez cały rok płodność, obfitość, zdrowie oraz dostatek.

W koszyczku wielkanocnym, który święci się w Wielką Sobotę, musi się znaleźć:

• Chleb – podstawowy pokarm, który dla chrześcijan jest najważniejszym symbolem, przedstawiającym ciało Chrystusa (dawniej jego miejsce zajmowała pascha). Gwarantuje pomyślność i dobrobyt. Do święcenia odkrawamy kawałek z chleba, który będziemy jeść podczas wielkanocnego śniadania.
• Pieprz i sól – wykorzystuje się je do przyprawienia jajek oraz innych potraw, które jemy podczas wielkanocnego śniadania. Czarny zmielony pieprz w święconce nawiązuje do gorzkich ziół, które dawniej Żydzi dodawali do charosetu (rodzaj sosu). Robili to na pamiątkę ciężkiej, niewolniczej pracy przy produkcji cegieł w Egipcie. Natomiast sól dodaje potrawom smaku, chroni przed zepsuciem i ma właściwości oczyszczające. Kiedyś wierzono, że potrafi odstraszyć zło. Bez soli nie ma życia. Dla chrześcijan symbolizuje sedno życia i prawdy, stąd też mówimy o „soli ziemi" – tak Jezus nazwał swoich uczniów, wybrańców. Jajko – zapewnia płodność. Symbolizuje życie i choć weszło do święconki najpóźniej, najbardziej kojarzy się ze Świętami Wielkanocnymi. Do koszyczka wkładamy jajka ugotowane na twardo. Dla ozdoby można dodać także wydmuszki i kolorowe pisanki.
• Chrzan – korzeń chrzanu symbolizuje krzepę i siłę. Ma przynieść nam dobre zdrowie. Wzmacnia właściwości pozostałych potraw, które są w wielkanocnej święconce. Najlepiej, gdy korzeń chrzanu święcimy w kawałku. Później kroimy go na cienkie plasterki i częstujemy nim biesiadników. Jednak współcześnie najczęściej święcimy starty chrzan. 
• Ser – oznacza przyjaźń, porozumienie między człowiekiem a przyrodą. Gwarantuje zdrowie i rozwój stada domowych zwierząt: krów, kóz i owiec, od których pochodzi.
• Wędlina – najczęściej szynka albo kiełbasa, czyli głównie wyroby z wieprzowiny. Przynosi zdrowie, płodność i dostatek.
• Ciasto – pojawiło się w koszyczkach dość niedawno. Jest znakiem umiejętności i doskonałości. Nie chodzi tu o gotowe wypieki i słodkości. Zgodnie z tradycją musi to być kawałek ciasta domowego wypieku, najlepiej drożdżowej baby.

Do koszyczka ze święconką można dodać także inne potrawy lub ozdoby (dzieci często proszą o dorzucenie kurczaczka, cukierka lub jajka-niespodzianki). Jednak, by utrzymać tradycję, w wielkanocnej święconce najpierw musi się znaleźć 7 tradycyjnych pokarmów.

Sprawdź również: Nie tylko jako dodatek do żurku i jajka. Wykorzystaj chrzan do przygotowania nalewki na trawienie, odporność i stawy. Idealna na Wielkanoc

Wiosenne kwiaty pięknie uzupełnią świąteczny wygląd stołu, przy którym podzielimy się z najbliższymi poświęconymi pokarmami. Bardzo dekoracyjne są gałązki brzozy z młodymi zielonymi listkami, wierzby kwitnącej puszystymi baziami czy leszczyny: z podłużnymi drobnymi kwiatkami, w kolorze słonecznej żółci. Wstawione do wazonu nie potrzebują już żadnych ozdób, by podkreślić wielkanocny nastrój. Tradycyjną ozdobą jest także bukszpan, który na liście bez względu na porę roku.