Duże zmiany dla konsumentów od początku 2023 roku. Trudniej o pożyczkę. „Wdrożenie nowych regulacji będzie największym wyzwaniem"

Jak wyjaśnia, patrząc na to, ile mieliśmy nowych regulacji i jak one działają zarówno na klientów, jak i na formy, to rok 2023 będzie stanowił etap wdrożenia, a przykłady jego zdaniem można mnożyć.

– Tak zwana ustawa antylichwiarska, która z jednej strony obniża maksymalne koszty pozaodsetkowe i to jest bardziej perspektywa firm i klientów, a z drugiej strony pojawia się nowe zasady oceny zdolności kredytowej, czyli to, w jaki sposób klienci będą oceniani – czy stać ich na to zobowiązanie, które chcą zaciągnąć – wymienia.

Czugan podkreśla, że „taka inflacja prawa powoduje, że to właśnie to, jak wdrożymy nowe regulacje, będzie największym wyzwaniem z perspektywy zarówno przedsiębiorstw finansowych, jak i klientów”.

Ekspert nie ukrywa, że ustawa antylichwiarska może spowodować, że część osób może przejść do szarej strefy. – Tego się obawiamy, wskazywaliśmy na to w trakcie całego procesu legislacyjnego – mówi. – Te drakońskie obniżenie limitu kosztów pozaodsetkowych versus zupełnie nowe zasady oceny zdolności kredytowej mogą spowodować wypchnięcie klientów, którzy do tej pory dostawali kredyt czy pożyczkę do szarej strefy – mówi. Jednak wyraża nadzieję, że tak się nie stanie, ale „optymistą w tej kwestii nie jest”.

Jednocześnie zauważa, że na bazie tej legislacji z Unii Europejskiej płynie nowy akt prawny, który ponownie spowoduje konieczność zmiany ustawy o kredycie konsumenckim. – Mówię tutaj o dyrektywie o kredycie konsumenckim, czyli tzw. CCD II – wskazuje.

Przypomnijmy, dokument będzie przyjęty przez Parlament Europejski najprawdopodobniej w pierwszym kwartale 2023 r. Na początku grudnia osiągnięto polityczny konsensus w sprawie Dyrektywy. Oznacza to, że po dopracowaniu ostatnich kwestii zostanie ona przekazana do finalnego przyjęcia przez Parlament Europejski i Radę Europejską. Jeżeli tak się stanie, to już pod koniec przyszłego roku możemy spodziewać się projektu ustawy wprowadzającej nowe przepisy w Polsce.

Jak czytamy na stronie ZPF, wprowadzenie wspomnianego zapisu nie jest jeszcze przesądzone. – Jednak nietrudno wyobrazić sobie, że tak znaczące wydłużenie okresu na bezkosztowe odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego bez podania przyczyny wprowadziłoby ogromną niepewność na rynku finansowym, a w efekcie – utrudniłoby konsumentom dostęp do kredytów – czytamy.

Ponadto zwrócono uwagę na wątek poświęcony coraz popularniejszej również w Polsce metodzie płatności online: „kup teraz, zapłać później” (BNPL). Pozwala ona kupić towar, ale zapłacić za niego bez odsetek np. dopiero po 30 dniach. – Wprowadzenie płatności BNPL pod rygor wszystkich zapisów ustawy o kredycie konsumenckim – od rozbudowanych formularzy informacyjnych, przez konieczność zaakceptowania umowy ze wszystkimi elementami wymaganymi przez ustawę o kredycie konsumenckim, po wskazanie terminu odstąpienia od umowy – w oczywisty sposób zwiększyłoby formalności związane ze stosowaniem tego rodzaju płatności, ale leży to również w interesie klientów – wyjaśniono.

– Na mapie kredytów konsumenckich i tego, w jaki sposób Polacy zaciągają zobowiązania, dzieje się bardzo dużo, dlatego tym wyzwaniem będzie prawidłowe, dobre, mądre wdrożenie nowych przepisów – mówi Czugan.

– Bezwzględnie edukacja jest potrzebna. Cały czas pokazujemy, że zupełnie czym innym jest zaciągnięcie zobowiązania w tzw. sferze legalnej, gdzie klient posiada szereg uprawnień, chociażby na bazie wspomnianej ustawy o kredycie konsumenckim, a czym innym jest zaciągnięcie pożyczki, kredytu w szarej strefie, gzie klient nie ma żadnych uprawnień i może liczyć wyłącznie na łaskę tego, który pożycza mu środki – podkreśla.

Zdaniem Czugana jednym z dominujących trendów jest przeniesienie ciężaru pożyczania do ecommerce. – Jednak w tym przypadku są zaciągane niższe kwoty, ale trend jest wyraźnie zauważalny na mapie pożyczania – wskazuje.

Czy ten trend utrzyma się dłużej? Zdaniem eksperta raczej tak, ponieważ ta gałąź rozwija się w Polsce bardzo dobrze, generując jedne z najlepszych wyników rozwoju w całej Unii Europejskiej. – Dlatego tak ważne jest również, żeby te zobowiązania zaciągane przez konsumentów były zaciągane w legalnie funkcjonujących formach pożyczkowych, które muszą się dostosować do nowego prawa – dodaje.

Czugan przyznaje, że na chwilę obecną nie są zauważane „wynaturzenia związane ze spłacaniem pożyczek”. – Może to wynikać m.in. z programów socjalnych, które są dystrybuowane Polakom, a z drugiej strony te portfele- mówiąc bardzo analitycznie- nie psują się – wyjaśnia.

– Polacy, zaciągając zobowiązanie, spłacają je rzetelnie i jeżeli mamy do czynienia z jakimiś niedopłatami czy naruszeniami w tm zakresie, to są ro obecnie marginalne przypadki i mam nadzieję, że to się utrzyma – podsumowuje.

Jak wynika z danych Biura Informacji Kredytowej, w październiku 2022 r., w porównaniu do października 2021 r., w ujęciu liczbowym banki i SKOK-i udzieliły więcej jedynie kredytów ratalnych o (+20,6 proc.). Spadek o (-73,2 proc.) odnotowały kredyty mieszkaniowe. O (-7,9 proc.) spadła również liczba udzielonych kredytów gotówkowych. Dynamika limitów na kartach kredytowych była zerowa.

Z kolei w ujęciu wartościowym banki i SKOK-i przyznały niższą wartość we wszystkich produktach kredytowych. Najwięcej o (-74,5 proc.), spadła wartość udzielonych kredytów mieszkaniowych. Wartość udzielonych kredytów gotówkowych spadła o (-9,1 proc.), ratalnych o (-14,3 proc.). Na minusie także wartość przyznanych limitów na kartach kredytowych (-3,2 proc.).