Ełk. Pruskie bitwy. Triumf i ruiny

Zimy nie zawsze były w Ełku spokojne. Stąd szedł przemyt broni dla powstańców styczniowych. Tu rozegrała się Bitwa Zimowa.

Historyk Robert Klimowicz na stronie internetowej www.historia.24.elk.pl podaje fakty, które przypominają o pruskich zimach.

Po wybuchu powstania styczniowego rząd pruski zawarł 8 lutego 1863 roku umowę z rządem rosyjskim o wzajemnej pomocy i zwalczaniu polskiego ruchu zbrojnego.

Ełk azylem dla "Wawra"
Najsilniej obsadzono wschodnią granicę powiatu ełckiego. Do Ełku przybyła 43. Kompania Wschodnio-Pruskiego Pułku Piechoty z Giżycka, oddział żandarmerii oraz kompania fizylierów i 1. Pułk Grenadierów.

Prusy Wschodnie były jednak miejscem przemytu broni i schronieniem rozbitych oddziałów z sąsiednich ziem Królestwa Polskiego.

- Ludność mazurska pomagała polskim żołnierzom, gdy liczne oddziały powstańcze przekroczyły granicę, by na Mazurach schronić się przed wrogiem, odetchnąć, zreorganizować się - pisze Klimowicz.
To tu schronił się legendarny "Wawer", pułkownik Konstanty Ramotowski, który po rozgromieniu oddziału pod Nowogrodem dotarł 30 lipca 1863 r. ze swoim sztabem do Ełku i dostał nocleg w Borzymach.

Bitwa Zimowa. Ełk odbity.
Podczas I wojny światowej wielki rozgłos propagandowy nabrała batalia o Ełk, którą zwycięzcy w niemieckich mundurach nazwali Bitwą Zimową. Było to w lutym 1915 r., gdy ofensywa wojsk niemieckich rozstrzygnęła wynik wojny na Mazurach. Niemcy uderzyli na Ełk, który był celem strategicznym tej operacji.

- Panował siarczysty mróz, szalały zawieje śnieżne. Maszerujące wojska musiały walczyć nie tylko z przeciwnikiem, ale także z głębokimi zaspami - opisuje atak Niemców na pułki rosyjskie Robert Klimowicz.
Po ciężkich walkach 9 lutego wojska rosyjskie zgrupowały się w Ełku. Niemcy ruszyli na miasto. Były to wojska dowodzone przez ełczanina gen. Adalberta von Falka. Walki trwały tutaj do 14 lutego.

Bitwa toczyła się niemal o każdą ulicę i każdy dom, aż Rosjanie ustąpili i wycofali się w kierunku Augustowa, oddając miasto Niemcom. Bitwę o Ełk oglądał osobiście z Grabnika cesarz Niemiec Wilhelm II. 16 lutego cesarza witali entuzjastycznie żołnierze i tylko garstka ocalałych mieszkańców. Batalię o Ełk porównywano później do zwycięstwa pod Tannenbergiem.