Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym. Wieś z rozwojem jest na bakier

Niewiele lepiej wypadł powiat łomżyński, który znalazł się na 376. pozycji, a dwa oczka wyżej - kolneński. Dość wysoko, na 40. miejscu, uplasowała się Łomża.

Zdrowie, bogactwo, edukacja

Tak wygląda nowatorski Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym, przygotowany przez ekspertów Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. To pierwsze tak kompleksowe badanie rozwoju społecznego w polskich powiatach. Czy jego wyniki oznaczają, że dawne województwo łomżyńskie to najgorsze miejsce do życia w Polsce?

- Rozwój społeczny jest zjawiskiem niezwykle złożonym i proponowany wskaźnik, ani żadna inna miara syntetyczna, nie jest w stanie w pełni tej złożoności oddać - przestrzega przed pochopnym wyciąganiem wniosków dr Krystyna Leszczewska z Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży. - Nie można jednoznacznie stwierdzić, że obszary kraju zajmujące niskie pozycje w tym rankingu są gorszymi miejscami do życia, gdyż nie wszystkie elementy zostały wzięte pod uwagę.

Spójrzmy więc, co zostało uwzględnione przy mierzeniu Wskaźnika Lokalnego Rozwoju Społecznego (LHDI).
Zacznijmy od zdrowia. W raporcie ujęto przeciętne oczekiwane trwanie życia noworodka oraz współczynnik zgonów z powodu nowotworów i chorób serca w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców. Tu Łomża przegrywa zarówno z Białymstokiem, który w całościowym rankingu znalazł się na wysokim, 13. miejscu, ale też z Suwałkami.

Kolejną badaną dziedziną była edukacja, a konkretnie odsetek dzieci korzystających z opieki przedszkolnej oraz wyniki z egzaminu gimnazjalnego z części matematyczno-przyrodniczej. W tym przypadku Łomża wyprzedziła Suwałki i wszystkie powiaty ziemskie w województwie. Pod uwagę wzięto również zamożność mieszkańców. W rankingu składają się na nią: dochód podatników ogółem, dochód z rolnictwa w oparciu o hektary przeliczeniowe oraz wydatki na politykę rodzinną w budżetach samorządów podzielone przez liczbę mieszkańców.

I tutaj nasze powiaty: kolneński i łomżyński trudno przebić. Zajmują dwa pierwsze miejsca w województwie, ale od końca. Dr Leszczewska zwraca jednak uwagę, że w raporcie nie ujęto dochodów z innych działalności rolniczych, co mogłoby się przełożyć na kolejność w rankingu.

Ściana Wschodnia "B"? Czyżby?

Nie ma jednak wątpliwości: choć bywają wyjątki, miasta radzą sobie dużo lepiej niż powiaty ziemskie. W najlepszej sytuacji są oczywiście metropolie, duże miasta i obszary wokół nich. To tam istnieją miejsca pracy, które powodują odpływ młodych ludzi z terenów słabo rozwiniętych.

A to przekłada się m.in. na niski wskaźnik zdrowotny w położonych dalej od dużych skupisk ludzkich powiatach ziemskich. Pozostają tam starsze pokolenia, które zwykle mają utrudniony dostęp do specjalistycznej opieki zdrowotnej.

Chociaż wciąż pokutuje podział na Polskę "A", "B", a nawet "C", wyniki raportu pokazują, że granice nie są tak oczywiste. Co bowiem powiedzieć o siódmej pozycji Rzeszowa, 16. Siedlec czy 20. niewielkiego Krosna, a dla odmiany 115. miejscu Łodzi? Także Ostrołęka i Płock, choć to przecież województwo mazowieckie, znalazły się niżej w rankingu niż Łomża?

Co robić, aby w kolejnym rankingu wypaść lepiej? Prostej recepty nie ma.

- Motorem rozwojowym gmin i powiatów są mieszkańcy i związany z nimi kapitał społeczny oraz szeroko rozumiana innowacyjność - zauważa Leszczewska. - Rozwój zależy nie tylko od ilości pieniędzy, ale i struktury wydatków. Im większy udział inwestycji, tym większe szanse.