Mieszkańcy gminy Sejny nie chcą litewskiego pomnika w Berżnikach

Środowiska kombatanckie przypominają, że Litwini w 1919 i 1920 r. pod osłoną bolszewickich bagnetów próbowali okupować Suwalszczyznę. Byłoby to więc upamiętnianie sowieckich kolaborantów - twierdzą. W dodatku w ubiegłym roku Litwini zbojkotowali polską inicjatywę, żeby na cmentarzu w Berżnikach stanął wspólny krzyż pojednania. W sierpniowych uroczystościach uczestniczył Jerzy Buzek, ówczesny premier rządu RP, zabrakło natomiast przedstawicieli Wilna.
W styczniu br. Ministerstwo Kultury Republiki Litewskiej do władz polskich i proboszcza parafii w Berżnikach przesłało pismo informujące, że zostały przygotowane projekty (propozycje architektoniczne) uporządkowania mogił żołnierzy litewskich, pochowanych na cmentarzu w Berżnikach (...) W naszym odczuciu, byłby to piękny przykład naszego wspólnego zrozumienia ducha Traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej". - Nie jestem kompetentny, żeby wyrażać zgodę. Wyraziłem tylko ubolewanie, że autorzy tego pomysłu zignorowali ubiegłoroczne uroczystości na cmentarzu, którego jestem administratorem. Krzyże są takie same dla wszystkich, niezależnie od historii. Poza tym, odniosłem wrażenie, że chodzi tu nie o zwykły pomnik, lecz wręcz o całe mauzoleum - mówił wówczas ks. Stefan Dmoch, proboszcz parafii w Berżnikach.
Suwalszczyzna spod litewskiej okupacji została wyzwolona dzięki zwycięskiemu powstaniu sejneńskiemu w sierpniu 1919 r. Żądni rewanżu pokanani sprzymierzyli się z bolszewikami. Zanegowali tzw. linię Focha, ustalającą granice pomiędzy dwoma państwami. Wspomagali sowietów w 1920 r. przy ofensywie na Polskę.
W przesłanym do Ligi Narodów liście z 21 września 1920 r. Polacy zarzucali Litwie łamanie zasad neutralności w wojnie polsko-bolszewickiej, w związku z tym zarezerwowali "sobie prawo podjęcia wszelkich kroków wojskowych". Za deklaracjami poszły czyny. Następnego dnia rozpoczęła się ofensywa, która do historii przeszła jako tzw. bitwa niemeńska.
Wojska polskie w trakcie tej kampanii rozgromiły bolszewików. Po drodze musiały jednak pokonać również ich litewskich aliantów. Uderzenie na okupowane przez Litwinów Sejny przeprowadziły jednostki 1. Dywizji Legionowej. Wówczas sojusznicy bolszewików ponieśli największe straty, a ich poległych pochowano na cmentarzu w Berżnikach.
Rada Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa sceptycznie odnosi się do pomysłu strony litewskiej, żeby obelisk w Berżnikach stanął już w sierpniu br.
- Nie wiem, czy ten termin jest realny. Wcześniej pomysłodawcy budowy pomnika muszą uzupełnić dokumentację - zastrzegał niedawno Andrzej Przewoźnik, sekretarz Rady.