Odkryliśmy stary tunel [ZDJĘCIA]

- Mieliśmy bardzo duże szczęście - mówi Krzysztof Kulesza, badacz historycznej architektury. - Nie miałem precyzyjnych danych, ale udało mi się ustalić położenie kanału.

Niedaleko Muzeum Wojska w Białymstoku, tuż obok pomnika żołnierzy Armii Krajowej, jakieś 50 centymetrów pod chodnikiem, znajduje się XIX-wieczny tunel kanalizacyjny. Na piątek zaplanowano zakończenie kilkudniowych badań archeologicznych w tym miejscu.

Kanał odkryto w ub. r. podczas prac drogowych na ul. Kilińskiego. - Jego początek znajduje się pod powierzchnią ulicy na wysokości największego okna w budynku Muzeum Wojska - wyjaśnia Krzysztof Kulesza, prowadzący badania rozpoznawcze. - Z lekkimi skosami kieruje się w stronę rzeki Białej. W pewnym momencie urywa się i nie ma połączenia z rzeką.

Kanał pamięta czasy hetmana Branickiego. Wówczas na miejscu, gdzie obecnie stoi budynek muzeum, znajdowały się stawy. Niecka kanałowa służyła do odprowadzania z nich nadmiaru wody. Spływała tędy także woda deszczowa.

- Dotarliśmy do projektów z 1841 roku, na których przedstawiano plany przebudowy tego miejsca. - opowiada Kulesza. - Projektant zakładał zasypanie stawów i utworzenie sklepienia nad kanałem. Nad nim miały powstać ogrody.

Projekt ten jest jednak dość niejednolity i historycy mieli problem z odróżnieniem, które obiekty były planowane, a które już istniały.

- Bardzo trudno jest określić dokładną datę powstania tunelu - tłumaczy Kulesza. - Składa się on bowiem z dwóch części. Obie pochodzą z XIX wieku, ale jedna z nich jest wcześniejsza. Dokładne badania pomogą nam ustalić, kto i kiedy mógł je zbudować.

Jak twierdzi historyk, kamienna podstawa kanału jest najstarsza (pamięta czasy, kiedy był on jeszcze otwarty). Ceglana nadbudowa powstała dopiero później. Przez długie lata wokół kanału powstawały kolejne budowle.

Gdy w Białymstoku rozbudowywano kanalizację, została ona połączona z kanałem.

- Gdy wszedłem przez studzienkę do współczesnej komory kanalizacyjnej odnalazłem zamurowane przejcie - opowiada Kulesza. - Prawdopodobnie tę samą ścianę odkryliśmy podczas badania historycznego kanału.