Prognoza ludności województwa podlaskiego. Dane GUS są niepokojące. Do 2060 r. region "skurczy się" o prawie 23 proc.

Spadek o 1/3 liczby urodzeń. Ponad dwukrotnie więcej zgonów niż urodzeń. Prócz ujemnego przyrostu naturalnego, malejąca - lecz nadal duża - skala migracji na stałe do innych regionów Polski. Mimo korzystnego trendu na powroty z zagranicy (saldo ma być dodatnie), ogólne prognozy są złe. Ludności woj. podlaskiego będzie systematycznie ubywać. Na koniec 2022 r. w regionie mieszkało 1 mln 143 tys. 355 osób. W 2040 r. liczba ta spadnie do 1 mln 35 tys. osób, a w 2060 r. – do 885 tys. osób.

- To oznacza, że w okresie najbliższych trzydziestu ośmiu lat zmniejszy się o 258 tys. osób, czyli 22,6 procent - wynika z opublikowanego właśnie raportu Urzędu Statystycznego w Białymstoku.

Zobacz, jaka sytuacja prognozowana jest dla poszczególnych powiatów w woj. podlaskim:

Wyludnianie się dotyczy praktycznie wszystkich powiatów w Podlaskiem. Wyjątek stanowi białostocki - tam liczba mieszkańców do 2060 r. ma wzrosnąć o 2,4 proc. W pozostałych częściach regionu przewidywany jest spadek liczby ludności, choć w różnym tempie. Największy spodziewany jest w sejneńskim (o 39,4 proc.), siemiatyckim (o 39,1 proc.), hajnowskim (36,9 proc.), sokólskim (36,4 proc.) i monieckim (35,2 proc.).

ZOBACZ TAKŻE: Największe wsie w województwie podlaskim

- I tak jesteśmy najmniejszym powiatem pod względem liczby ludności w kraju. Od dwóch lat ta liczba nie przekracza 20 tysięcy i jeszcze się zmniejsza. To bardzo niepokojące zjawisko i duże zagrożenie - przyznaje starosta sejneński Maciej Plesiewicz.

Uważa, że główną przyczyną jest słaby rynek pracy. - Mamy jeden z najwyższych poziomów bezrobocia w województwie. Młodzi ludzie szukają alternatywy i dobrze płatnej pracy, a tę alternatywę zawsze znajdują w dużych miastach lub za granicą. Ci, którzy wyjechali kilka, kilkanaście lat temu, już tutaj nie powrócili - tłumaczy Maciej Plesiewicz. - Czynimy starania w kierunku stworzenia nowych miejsc pracy. Miasto Sejny uzbroiło tereny inwestycyjne. Jest szansa, że powstanie fabryka leków. Liczymy, że ten niekorzystny trend się odmieni.

Stosunkowo najłagodniej zmiany demograficzne dotkną:

• Białystok (przewidywany ubytek ludności to "tylko" 16,9 proc.)
• Suwałki (17,1 proc.)
• pow. łomżyński (o 20,3 proc.)
• pow. suwalski (o 25,5 proc.)
• pow. zambrowski (27,7 proc.)

Co ciekawe, w przypadku miast na prawach powiatu, tylko w Suwałkach mieszkańców ubywa wolniej niż w otaczającym go powiecie ziemskim. Dla porównania sama Łomża ma się skurczyć o niemal 1/3 (spadek liczby ludności o 30,4 proc.).

- Zjawisko suburbanizacji jest dość powszechne w naszym kraju, a tereny podmiejskie przeżywają rozwój. Natomiast w naszym województwie odnotowujemy tendencję odwrotną niż w Polsce. Te zmiany są niewielkie, ale jednak na rzecz ludności miejskiej - zauważa Dorota Wyszkowska, zastępca dyrektora Urzędu Statystycznego w Białymstoku.

Według NSP 2021 najwyższy przyrost liczby ludności w ciągu dekady (jeśli chodzi o region) zanotowano w podbiałostockich gminach Wasilków (wzrost o 34,2 proc.), Supraśl (o 24,2 proc.), Juchnowiec Kościelny (o 22,5 proc.) oraz Choroszcz (o 20,5 proc.). Największy spadek w gminie Dubicze Cerkiewne (o 21,7 proc.), Czyże (o 20,2 proc.), Nowy Dwór (o 20,1 proc.), Kleszczele (o 20 proc.), Czeremcha (o 19.8 proc.) i Milejczyce (o. 19,5 proc.).

Jak komentuje białostocki socjolog prof. Tadeusz Popławski, najpierw południowe powiaty "drenował" Białystok, a potem zagranica - głównie Belgia, Niemcy i Islandia. Na niekorzyść pow. hajnowskiego - przykładowo - zadziała krach przemysłu drzewnego, a teraz zamknięcie granicy z Białorusią. To miało wpływ na imigrację zarobkową Białorusinów, ale też problem branży turystycznej. To wszystko - zdaniem eksperta - wpływa na rynek pracy.

Przeczytaj także: Województwo podlaskie nadal kurczy się i starzeje

Brak dużych i rzadko rozmieszczone ośrodki miejskie w pobliżu, sprzyjał także migracjom w obrębie kraju, w przypadku zachodniej części Podlaskiego - głównie do Warszawy.

- Z drugiej strony poprawia się komunikacja. Dobre połączenia kolejowe i trasa szybkiego ruchu pozwalają - zgodnie z zasadą "1 godzina drogi do pracy" - żyć i mieszkać w Podlaskim, a pracować w innym regionie. Wiele może zmienić też praca zdalna. Podlasie może być "modne": ma dobre środowisko, nie jest tak zaludnione jak Śląsk. Sam znam przypadki osób, które już tu wróciły, i tylko raz w tygodniu muszą pojawić się stacjonarnie w pracy - podkreśla prof. Popławski.

Póki co, nasze społeczeństwo nie tylko się kurczy, ale też starzeje. Prognozy GUS wskazują, że w porównaniu do 2022 r. do końca 2060 r. liczba dzieci i młodzieży (w wieku do 17 lat) zmniejszy się w Podlaskiem o 33,9 proc., liczba osób w wieku produkcyjnym (mężczyźni 18–64 lata, kobiety 18–59 lat) spadnie o 36,4 proc., a seniorów wzrośnie o 22 proc. Za 38 lat ci ostatni stanowić będą 36,1 proc. społeczeństwa. Dziś to 22,9 proc. O ponad 10 pkt. proc. spadnie udział osób w wieku produkcyjnym (z 58,9 proc. do 48,4 proc.), a dzieci z 18,2 proc. do 15,5 proc.

W kontekście struktury wiekowej "najmłodszym" powiatem będzie Białystok (prognozowany udział osób w wieku przedprodukcyjnym w 2060 r. to 17,2 proc, a seniorów 33,5 proc.), a "najstarszym" pow. sejneńskim (dzieci i młodzież stanowić będą 11,3 proc. społeczeństwa, a seniorzy 43,5 proc.).

- Starzenie się społeczeństwa to nie tylko rozwój tzw. silver ekonomy, czyli gospodarki (dóbr konsumpcyjnych, usług) ukierunkowanej na osoby starsze i zaspokajającej ich potrzeby. To będzie też wyzwanie dla sektora usług opiekuńczych. Podlaskie ma bardzo mało - bo około 20 - ośrodków dla ludzi starszych, dla porównania w Mazowieckim jest ich około tysiąca - zwraca uwagę prof. Popławski.

Według danych Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w regionie działają 23 Domy Pomocy Społecznej, w których jest łącznie 2 tys. 377 miejsc. Na koniec 2022 r. w placówkach tych było 57 wolnych miejsc, a w kolejce czekało 146 osób.