Skarbiec wiedzy o Mazurach

Nie ma już Prus, autochtoni wyjechali, ale bezcenne akta i mapy opisują zapomniane Mazury.

Za ścięcie lub "psowanie" dębu, lipy, morwy przykucie na cztery lata do taczek szańcowych - taką karę przewidział w edykcie król pruski Fryderyk V dla Mazurów niszczących drzewa. Ełckie archiwum państwowe odsłania historię Prus Wschodnich.
Srogie kary za wycinkę dotyczyły tylko niektórych drzew. Rzadka dziś morwa była wówczas pospolitym drzewem, rosła także w Ełku.

Chciał produkować jedwab na Mazurach

Obecnie drzew morwy już w naszym mieście nie spotkamy. Wycięto je w pień w okresie międzywojennym. - Królowi Fryderykowi V zamarzyła się hodowla jedwabników i produkcja jedwabiu na Mazurach. Liście morwy to pożywienie dla jedwabników - mówi Tadeusz Mańczuk, kierownik ełckiej filii archiwum państwowego.

Tadeusz Mańczuk opowiada o zbiorach, które sięgają XVII wieku. Najlepiej udokumentowany jest wiek XVIII i XIX. Chlubą archiwum jest 10 tys. map.
- Są piękne i bardzo precyzyjne. Widać sito po szpileczkach, którymi pruscy kartografowie wyznaczali odległości - zachwyca się Mańczuk.
Za najbardziej cenne uważa się jednak edykty cesarskie. Jest w nich m.in. zakaz przerywania ciąży.

Kupuj sól, bo plagą zleją

Królowie decydowali o wszystkim. W archiwum jest obowiązkowy przepis na... rosół z kości. Zdumienie budzi edykt, który bronił monopolu solnego. Sól była tu bardzo droga, ale król nakazywał odbieranie należnej jej ilości od inspektorów. Za pierwszą odmowę groziło 40 plag postronkami (chłosta publiczna). Za drugą już 100 plag, a za uporczywe uchylanie się od tego obowiązku nawet "bez miłosierdzia szubienicą karanie".

Archiwum to także księgi gruntowe, które do dziś zaświadczają o prawach do własności autochtonów. O życiu Mazurów wiele wiedzy dostarczają księgi stanu cywilnego, archiwa kościelne i księgi adresowe z informacjami o mieszkańcach.