Stonehenge i nie tylko. Prehistoryczne kalendarze

Na terenie Polski zachowało się osiemnaście kamiennych kręgów (inaczej kromlechów, od celtyckich słów crom - wygięty, lech - kamień). Największe w naszym kraju kręgi ocalały w miejscowości Odry niedaleko Tucholi, a także w Grzybnicy koło Koszalina i w Węsiorach.

Stare jak nasza cywilizacja
- Do kromlechów zalicza się koliste i łukowe układy kamieni otaczające często grobowiec - tłumaczy Leszek Matela, radiesteta, współautor książki "Potęga kamieni", jednocześnie wykładowca w Studium Psychologii Psychotronicznej w Białymstoku. - Natomiast kamienne kręgi to ogólny termin na zespół kamieni ustawionych w kole mający spełniać przede wszystkim funkcje energetyczne i ochronne.

We Francji jest prawie trzysta takich budowli, a w Szwecji - ponad tysiąc. Kamienne kręgi można spotkać także w Indiach, Chinach, Peru, Maroku, a nawet na wyspach Polinezji.

Początkowo naukowcy twierdzili, że wiek tych budowli wynosi dokładnie tyle, ile mają odkopane przy nich przedmioty, czyli około 3000 lat. Precyzyjniejsze badania wykazały jednak, że kromlechy wznoszono już od IV tysiąclecia p.n.e. Obecnie archeologowie nie wykluczają, że zwyczaj ten sięga nawet czasów narodzin naszej cywilizacji.

Ani świątynia, ani groby
Największą zagadką kręgów jest jednak nie to, kiedy powstały, lecz... w jakim celu. Z początku, gdy znajdowano je tylko w Europie, królowała hipoteza, że stanowiły ośrodki kultu religijnego lub spotkań plemiennych. - Energia Ziemi była skumulowana w kamieniach, dlatego sądzono, że są one najwłaściwszym materiałem do budowy świątyń i różnych ważnych obiektów - uważa Leszek Matela. - Uważano przy tym, że należy zastosować świętą geometrię, której zasady i proporcje odzwierciedlają prawdziwą miarę natury.

Ale kiedy natrafiono na kromlechy również w Afryce, Azji, w obu Amerykach i w Australii, trzeba było odrzucić pogląd o świątyniach. Ich budowniczy wyznawali różną wiarę, byli na różnym stopniu cywilizacyjnego rozwoju, często nawet nie znali się nawzajem, a jednak wznosili pomniki z megalitów jakby według jednego wzoru.

Skalni strażnicy umarłych
Pojawiła się teoria, że teren pod kręgiem to cmentarzyska, a kręgi i kurhany - groby. W czasie prac archeologicznych znajdowano niekiedy złote wisiorki, szklane paciorki, spinki, resztki tkanin, ułamki glinianych naczyń z okresu rzymskiego.

Często obok kromlechów budowano bardzo podobne do siebie aleje kamiennych słupów. Staranność wykonania tych konstrukcji pozwoliła naukowcom wysunąć z kolei tezę, że są to nie miejsca kultu, lecz... obserwatoria astronomiczne. Takie kamienne kalendarze lub "prehistoryczne zegary", pozwalały dawnym ludom określać pory roku, a dzięki temu precyzyjnie wyznaczać czas zasiewów i zbiorów, przewidywać zaćmienia oraz pozycję ciał niebieskich.

Skąd pochodziła zdumiewająca wiedza techniczna i astronomiczna budowniczych megalitów?

- Nie wolno odrzucać hipotezy, że społeczeństwa megalityczne miały kontakt z legendarną cywilizacją atlantydzką, że były przez nią kierowane i wspierane - sugeruje Matela. Przyznaje jednak, że na razie nie udało się tego udowodnić.