Wakacje kredytowe bez rządowego kalkulatora będą problemem. Niejasne przepisy dotyczące wyliczeń dochodu

Na początku marca rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o wsparciu kredytobiorców. Zgodnie z nim, osoby, które posiadają złotowy kredyt hipoteczny, będą mogły zawiesić spłatę rat kredytowych w maju i czerwcu oraz przez dwa miesiące w drugiej połowie roku.

Wakacje kredytowe 2024 mają przysługiwać każdemu kredytobiorcy zadłużonemu kredytem złotówkowym, którego miesięczna rata przekracza 30 proc. dochodu netto gospodarstwa domowego. I choć do wejścia w życie przepisów zostało już kilka tygodni (wakacje kredytowe mają być dostępne od maja 2024), to lista pytań wydaje się nie maleć.

Problem w tym, że do określenia dochodu ma służyć oświadczenie kredytobiorcy. Sprawa wydaje się prosta, gdy mówimy o bezdzietnym małżeństwie, gdzie oboje kredytobiorcy zatrudnieni są na umowę o pracę i otrzymują tylko podstawową pensję. A jeśli osiągają dochodu z różnych źródeł? Jak obliczyć dochód w przypadku działalności gospodarczej? Czy do dochodu wliczają się premie i nagrody? Pod uwagę mają być brane jedynie dochody z ostatnich 3 miesięcy, co niejako z góry wyklucza powoływanie się na PIT z ubiegłego roku.

Z pracownikami banku rozmawiała Gazeta Wyborcza, która donosi, że „bankowcy nie mogą wymagać dokumentów potwierdzających wynagrodzenie, a nawet jakby mogli to i tak nie może to być PIT. Liczyć mają się bowiem trzy ostatnie miesiące”. Jak zatem banki będą mogły zweryfikować autentyczność oświadczenia? Na razie więcej jest tutaj przypuszczeń, niż odpowiedzi.

Jedyne co jest pewne, to kary za złożenie fałszywych oświadczeń. Nawet gdy błędy w obliczeniach dochodu nie były celowym działaniem, bank może skierować sprawę do sądu.

To oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej (...) Ponieważ przy poprzednich wakacjach kredytowych zdarzały się przypadki, kiedy kredytobiorcy jawnie w tych oświadczeniach podawali nieprawdę - mówi Tadeusz Białek ze Związku Banków Polskich.

Kilkakrotnie w Strefie Biznesu pisaliśmy już o konieczności wdrożenia centralnego kalkulatora dochodów, który byłby źródłem bezcennej wiedzy zarówno dla kredytobiorców, jak i bankowców.

To byłby dobry pomysł. Pozwoliłby przede wszystkim klientom pomóc w wyliczeniu sobie tego wskaźnika - przekonuje Białek.

Ministerstwo Finansów na razie nie prowadzi żadnych prac w kierunku stworzenia kalkulatora, a zainteresowanych odsyła do przepisów znanych z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, gdzie kryterium Rata do Dochodu obowiązuje od dawna.

Dodatkowym problemem jest także fakt, że brak jasnych przepisów może spowodować niesprawiedliwe podejście do kredytobiorców, bowiem osoby w tej samej sytuacji finansowej, mogą usłyszeć inne wymagania w poszczególnych bankach.

Jeśli dobrze zrozumiałem wyjaśnienie Ministerstwa Finansów, to zasady ustalania dochodu netto mają być wskazane przez bank, który udzielił kredytu. Czyli zakładam, że dochód netto może być liczony tak, jak dziś jest liczony przy wyznaczaniu zdolności kredytowej w danej instytucji. To powodowałoby pewną nierówność w traktowaniu kredytobiorców — mówi Krzysztof Bontal, ekspert kredytowy Proferto portalu pierwszemieszkanie.com.pl.

Jego zdaniem banki w różny sposób regulują sposób obliczania dochodu netto. Największy problem może dotyczyć ryczałtu i samych umów o pracę - niektóre banki do dochodu wliczają premie, prowizje i nagrody, inne natomiast nie.