Wybuch wulkanu Laki w Islandii doprowadził do śmierci 10 tys. osób

Do jednego z najtragiczniejszych wybuchów doszło w czerwcu 1783 roku.

Skutki wybuchu były straszne. Lawa pokryła 565 km kw. To największe rozlewisko lawy, jakie powstało po jednym wybuchu wulkanu. Trzęsienia ziemi spowodowane wybuchami, uszkodziły wiele budynków na południ Islandii Zniszczone zostały wszystkie budynki siedziby biskupów islandzkich Skálholt Zachowała się tylko katedra.

Najgroźniejsze były jednak trujące gazy. To one spowodowały śmierć wielu zwierząt domowych oraz zniszczyły roślinności. Zabrakło żywności, zapanował głód. Ludzie błąkali się poszukując czegokolwiek do jedzenia. Większość wyspy przez całe lato pokryta była popiołem. Słońce nie mogło przebić się przez chmury pyłu. Z głodu padało bydło bydło, konie i owce. Miesiące całe krajobraz był w płomieniach. Zginęło ok. 10 tys. ludzi, 28 tys. koni (76 %), 11,4 tys. bydła (50 %), 200 tys. owiec (79 %). Ludność Islandii zmniejszyła się z 48 884 w 1783 r. do 38 363 w 1787 r.

Sytuację pogorszyła jeszcze mroźna zima i choroby. Chmury popiołu i siarki dotarły również do południowej Europy, a nawet na Bliski Wschód. Chmury pyłu poczyniły duże straty na Wyspach Brytyjskich.

Całe zdarzenie opisał islandzki historyk i geograf Thorvaldur Thoroddsen, wspólnie z Wilhelmem Preyerem i Ferdinaldem Zierkelem.

Wszystko zaczęło się w 1 czerwca 1783 roku. Mieszkańcy miejscowości Skaftafellssysla położonej blisko wulkanu Laki przerazili się trzęsieniem ziemi. Trwało wiele dni. Był to znak, że zbliża się wybuch wulkanu. Chłopi opuścili swoje domy i obserwowali sytuację stojąc na polach.

13 czerwca nastąpił wybuch wokół było słychać huk i drżenie ziemi. Dwaj mężczyźni, wybuch obserwowali z pobliskiej góry. Nagle w jednej linii zobaczyli dwa tuziny słupów ognia. Lawa wylewała się tygodniami, a nawet miesiącami. Wlewała się do koryt rzek. 18 czerwca wypłynęła do rzeki Skafla . Nastąpiły kolejne wybuchy wulkanów. Słońce przysłoniły chmury pyłu wulkanicznego. Wszędzie czuć było siarkę.

12 lipca lawa osiągnęła brzeg wyspy, tam się rozdzieliła, a wielkie jej ilości nałożyły się na starszą, wyschniętą warstwę sprzed 850 lat. Wybuch na zachodzie zakończył się 20 lipca. Zniszczenie było ogromne. W pierwszych sześciu tygodniach wypłynęło ok. 10 mld m sześć., w porywach wypływało jej 10 tys. m sześć. na sekundę.

29 czerwca olbrzymie ilości lawy zaczęły wypływać na wschód. Wpłynęły na dno rzeki Hverfisjót, która całkowicie wyparowała. Lawa płynęła aż do listopada i rozlała się na okolice. Ostatnie jej wypływy zaobserwowano jeszcze 7 lutego 1784 r.

W końcu powstał po obydwóch stronach góry Laki rząd ok. 100 kraterów, a łączna długość szczeliny wynosiła 25 km. Od tych kraterów pochodzi nazwa Lakagigar. Największy z kraterów jest na 120 m wysoki, a w jego środku powstało jezioro. Dzisiaj teren ten jest pod ochroną.

Jeszcze dziś, po 200 latach, w Islandii można obserwować wielkie przestrzenie pokryte lawą i wsłuchiwać się w przejmującą ciszę.