Byliśmy stolicą regionu

Przyjrzyjmy się, jak to wyglądało na przestrzeni wieków.
W XVI wieku Mazowsze było podzielone na trzy województwa. W skład województwa mazowieckiego wchodziła ziemia łomżyńska, która była największą. W tymże województwie Łomża pozostała do rozbiorów.

Po pokoju tylżyckim i utworzeniu w 1807 roku Księstwa Warszawskiego, Łomża została stolicą jednego z departamentów. Było to wielkie święto dla mieszkańców, szczególnie, gdy w mieście pojawił się prefekt departamentu łomżyńskiego. Dlatego w tym miejscu aż prosi się o zacytowanie opisu tego wydarzenia: Wszystkie cechy miejskie z chorągwiami, wyszedłszy na jego spotkanie nad rzekę, przeprowadzali go w licznym z miasta i okolicy zgromadzeniu, aż do samego domu przeznaczonego na jego mieszkanie, a kilkanaście panien, ubranych w bieli, sypało przed nim kwiaty przez cały ten pochód uroczysty Od tego czasu ulica Kozia, łącząca dom prefekta z biurem jego, otrzymała nazwisko Rządowej.

W 1815 roku w Królestwie Polskim powrócono do podziału na województwa. Powstała również nowa jednostka administracyjna - obwód, która obejmowała od jednego do trzech powiatów. W ramach nowo powstałego województwa augustowskiego utworzono obwód łomżyński, z powiatami łomżyńskim i tykocińskim.

Od 1867 roku w Królestwie wprowadzono podział na dziesięć guberni. Stolicą jednej z nich została Łomża. Od tego czasu miasto ponownie zaczęło się rozwijać. Było to szczególnie widoczne w ruchu budowlanym. Do 1915 roku powstały m.in. siedziba Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Łomżyńskich (dziś Sąd Okręgowy) przy ulicy Dwornej, przy tej samej ulicy budynek Banku Państwa (obecnie siedziba Kredyt Banku), przy Nowym Rynku (pl. T. Kościuszki) nowa siedziba Gimnazjum Męskiego, a przy Adamowskiej (Bernatowicza) Gimnazjum Żeńskiego. W tym okresie powstało także wiele towarzystw społeczno-kulturalnych, które kontynuowały swoją działalność po odzyskaniu niepodległości. Gubernia łomżyńska obejmowała siedem powiatów: łomżyński, ostrołęcki, ostrowski, makowski, mazowiecki, kolneński, szczuczyński.

Podczas I wojny światowej okupacyjne władze niemieckie w zachowały podział na gubernie.

Po odzyskaniu niepodległości utworzono województwo białostockie, w którym Łomża powróciła do miana miasta powiatowego. Do wybuchu II wojny światowej istotną zmianą było wydzielenie 1 kwietnia 1939 roku powiatu łomżyńskiego z województwa białostockiego i włączenie go do województwa warszawskiego. Jak uzasadniały to władze centralne, główną przyczyną takiego posunięcia było to, iż powiat łomżyński ciążył gospodarczo ku Warszawie.

Nowa reforma administracyjna, która weszła w życie 1 czerwca 1975 roku podzieliła Polskę na 49 województw, w tym łomżyńskie. W nowych województwach zli-kwidowano powiaty, od tej pory dzieliły się one na miasta i gminy.
Po blisko ćwierćwieczu, w wyniku kolejnej reformy administracyjnej, od 1 stycznia 1999 roku Polska dzieli się na 16 województw, a mazowiecka Łomża, jako powiat grodzki, znajduje się w województwie podlaskim.