Każda pora roku jest dobra, by zdrowo się odżywiać. Zimą sięgajmy po mrożonki i orzechy

Wiosną, latem, wczesną jesienią mamy mnóstwo świeżych, sezonowych owoców i warzyw. Czy da się zdrowo odżywiać również zimą?
Generalnie rzecz biorąc, zasady żywienia człowieka nie różnią się ze względu na pory roku. Przecież ciągle potrzebujemy mniej więcej tyle samo kalorii i innych makroskładników. Z tym że – oczywiście – zmienia się nasz stragan, czyli sezonowość produktów spożywczych.

No właśnie o ten stragan pytam...
Latem, jesienią na pewno pamiętamy zwykle, by spożywać duże ilości warzyw. Niestety zimą często o tym zapominamy
Zapominamy albo po prostu wcale nie ciągnie nas do kupowania warzyw.
Bo dobre warzywa zimą trudniej dostępne. Niesmaczne są pomidory, niesmaczne ogórki, wszystko jest napakowane chemią i sprowadzane do Polski z daleka. Ale nie możemy również zimą rezygnować z jedzenia warzyw, gdyż są są naszym źródłem na przykład błonnika pokarmowego. A nasze zapotrzebowanie na ten błonnik pokarmowy nie różni się pomiędzy latem a zimą.
To co jeść zamiast tych niesmacznych ogórków i pomidorów?
Korzystajmy z warzyw mrożonych, z warzyw kiszonych, z warzyw marynowanych – jeśli ktoś się po nich dobrze czuje, bo one również są wartościowe. Gotujmy zupy. Róbmy surówki z warzyw korzeniowych, o przecież marchew, seler, buraki zimą również ą dostępne. Korzystajmy z tego, co jest. To naprawdę wystarczy.

Z owoców również?
Tu jest podobna sytuacja, co po przy warzywach. Dostępne zimą w sklepach owoce często również są sprowadzane. Bywa więc, że ludzie deklarują: będę jadł owoce, jak będą świeże, poczekam do lata. A to wcale nie musi być tak. Teraz też mamy całkiem sporo wartościowych owoców. Zimą jedzmy jabłka, ale sięgajmy też przede wszystkim po owoce mrożone – ich wartość odżywcza w dużej części jest bardzo zbliżona do tych owoców, które jemy latem.

Jedzenie mrożonych owoców nie każdemu może się wydawać takie proste. No bo jak je jeść? W kompocie? W galaretce?
A czemu nie? Oczywiście tu też można znaleźć dziurę w całym i powiedzieć, że przecież i w kompocie, i w galaretce mamy cukier. No pewnie, że jeżeli potraktujemy zacukrzony kompot jako główne źródło owoców w ciągu dnia, to może nie będzie to zbyt słuszne. Ale od czasu do czasu spokojnie możemy go wypić – a już najlepiej, jeśli faktycznie nie dodamy do niego zbyt dużo cukru. No ale zamiast kompotu z owoców możemy zrobić sobie na przykład wyciskany sok z marchewki albo z innych warzyw korzeniowych. Niekoniecznie zimą musimy jeść szpinak czy rukolę...

Wróćmy jeszcze do owoców. Zimą sklepowe półki uginają się od cytrusów.
I warto po nie sięgać: i po cytrusy, i po inne owoce południowe. One są bardzo wartościowe. Kojarzymy je głównie z wysoką zawartością witaminy C, ale mają też dużo beta karotenu, prowitaminy, witaminy. Zawierają też polifenole, czyli całą grupę substancji o działaniu antyoksydacyjnym – warto więc je jeść, gdy nie chcemy się przeziębić.

Wspominał pan też o kiszonkach.
Są niskoenergetyczne. A to zimą okazuje się bardzo ważne. Jest taki mit żywieniowy, który mówi, że zimą organizm potrzebuje dużo więcej kalorii niż latem. Często słyszę w gabinecie: To normalne, że na zimę nieco przybieram. A takie myślenie to błąd. , prawda? Bo ja na zimę zawsze przybieram, bo no to jest błąd Zimą zapotrzebowanie energetyczne człowieka współczesnego, żyjącego ciągle w cieplarnianych warunkach, czyli w ciepłym samochodzie w ciepłym mieszkaniu i tak dalej, jest takie samo jak latem. Nie powinniśmy więc wcale jeść zimą więcej kalorii. Dlatego warto wciąż poszukiwać produktów, które mają niską wartość energetyczną. Takie są właśnie kiszonki. Kapusta kiszona, ogórki kiszone to kilkanaście kilokalorii w 100 gramach.

Poza tym mówi się, że kiszonki są bardzo zdrowe.
To ze względu na bakterie fermentacji mlekowej, które mają działanie probiotyczne. A to z kolei ma dobroczynny wpływ na nasz stan zdrowia i na odporność. Ale w zdrowym żywieniu trzeba pamiętać, że każdy medal ma dwie strony. Tutaj tą drugą stroną jest wysoka zawartość soli w kiszonkach. A na to każdy powinien uważać. Oczywiście mówiąc to wcale nie chcę sprawić, by ludzie przestali jeść kiszonki. Chodzi bardziej o to, by znać zagrożenia. Jeśli ktoś ma nadciśnienie czy jeżeli z innych przyczyn musi ograniczać sód lub chce zapobiegać nowotworom przewodu pokarmowego, to niech nie je pół kilograma kiszonej kapusty dziennie. Dla zdrowia wystarczy mu 100 gramów na dzień. Tym bardziej, że sól mamy przecież również i w innych potrawach. I o tym należy pamiętać.

Warto też pamiętać, że za kilka tygodni czeka nas przednówek – czyli czas, gdy te warzywa zebrane jesienią nie są już tak apetyczne, a nowych po prostu jeszcze nie ma. Jak się przygotować do tego przednówka, by organizm zachował odporność?
Do przednówka należało się przygotować wcześniej: latem i jesienią, robiąc przetwory, które dają nam szanse na zdrowe odżywianie się w każdej porze roku. Jeśli ktoś zrobił latem leczo do słoiczków – ma zapas sezonowych zdrowych produktów. Tak samo jeśli ktoś zrobił sobie sok z czarnego bzu, to nie będzie się zastanawiał, co zdrowego może wypić zimą. Zdrowe odżywianie zawsze warto planować wcześniej, warto się do tego przygotować.

A jeśli tym razem się nie przygotowaliśmy, to co wybierać ze sklepowych półek?
Na sklepowych półkach listopad, styczeń czy marzec wyglądają raczej tak samo. Nie ma przecież truskawek, czereśni, królują za warzywa korzeniowe i owoce południowe, no i mrożonki. Warto wtedy jadać te owoce, bo to przecież witamina C i przeciwutleniacze. Żeby być zdrowszym, warto sięgać po czosnek, orzechy pestki. Kwasy tłuszcze Omega 3 w nich zawarte pozytywnie wpływają na odporność.