Komiks jako atrakcyjna i skuteczna forma poznawania historii

We wtorek był pan w Siemiatyczach i w ramach akcji Przystanek Historia prezentował komiksy historyczne? O czym one opowiadają?

IPN wydał kilka serii. Są na przykład Wilcze Tropy dotyczące II wojny światowej. Godny polecenia jest ‚Zygmunt”. To komiks nawiązujący do postaci Zygmunta Błażejewicza, pseud. Zygmunt - żołnierza Armii Krajowej i dowódcy grupy partyzanckiej działającej w Puszczy Białowieskiej. W zasadzie to taka historia dla dziewcząt. Bohaterkami są dwie dziewczyny, które postanawiają przyłączyć się do oddziału partyzanckiego jako sanitariuszki. Na początku nie są tutaj mile widziane. Bycie sanitariuszką to krwawa praca - są ranni, są zabici, jest głośno i niebezpiecznie. Zygmunt odradza dziewczynom przyłączenie do oddziału. O zakończeniu nie będę mówił, żeby zachęcić do przeczytania. Jest też komiks wydany przez IPN w Rzeszowie - „Cichociemni z „Ospy”. Opowiada o różnych losach kilku cichociemnych zrzucanych na teren okupowanej Rzeczypospolitej.

Dla tych niezbyt biegłych w historii - kim byli cichociemni?

Byli to spadochroniarze po specjalnym przeszkoleniu dywersyjno-rozpoznawczym w Wielkiej Brytanii. Ich zadaniem nie była zmiana losów II wojny światowej, tylko dywersja na głębokim terenie wroga. Na samym początku do szkolenia cichociemnych zgłosiło się kilka tysięcy osób, jednak sito miało tak drobne oczka, że przez wszystkie etapy przygotowania przeszło ok. 600 osób, z czego ponad 300 było zrzuconych w Polsce. Szkolenie było mordercze, ale po jego przejściu byli w stanie dowodzić oddziałami, znali się na każdym dostępnym rodzaju broni, byli w stanie zdobywać informacje dla rządu polskiego na uchodźstwie i skutecznie przeszkadzać Niemcom. A jak się później okazało nie tylko im. Komiks opowiada na przykład o Janie Piwniku „Ponurym”, legendzie Gór Świętokrzyskich. To bardzo ciekawa postać, w którą jest zapatrzonych wielu młodych ludzi. Ale nie tylko o nim opowiada komiks.

Mamy też propozycję dla najmłodszych - uczniów klas IV-VI. Są to czterotomowe przygody Antka Srebrnego. Zupełnie inna „kreska” niż we wcześniejszych komiksach i atrakcyjne podanie historii II wojny światowej. Tutaj jednak mamy losy Polaków mieszkających na Kresach Wschodnich. Tytułowy bohater bierze udział w szeregu historycznie ważnych momentów począwszy od obrony Grodna w 1939, aż po bitwę pod Monte Cassino w 1944. Jest też czarny charakter, który ściga Antka. Dzięki temu wiadomo, co jest dobre, co złe, kto jest pozytywnym bohaterem, kto negatywnym. Można by zarzucić, że jest to oderwane od rzeczywistości, ale jednak te wszystkie komiksy powstają w oparciu o czyjeś doświadczenia życiowe, o losy prawdziwych bohaterów. Są w swojej wymowie antywojenne i mówią o rzeczach ważnych. Całą historię o Antku Srebrnym można przeczytać w ciągu jednego wieczoru.

Dlaczego IPN przedstawia historię akurat w formie komiksu? Czemu to ma służyć?

Historia jest taką nauką, gdzie nie tylko chodzi o daty i konkretne wydarzenia, ale pewne związki przyczynowo-skutkowe. O pewien logiczny ciąg wydarzeń, który prowadzi do tych dat. Do 1 września 1939 r., czyli wybuchu wojny, doprowadził szereg wydarzeń i w Polsce, i na arenie międzynarodowej. Dobrze jest poznać ten proces. Komiksy, jako forma atrakcyjniejsza od podręczników, mają w tym pomóc.

Gdzie można dostać wasze komiksy?

Można je kupić choćby w białostockim oddziale IPN, ale też w księgarniach wysyłkowych.

Ile Przystanków Historia jest w woj. podlaskim?

Spotkania odbywają się w Białymstoku, Łomży, Suwałkach, Sokółce, Siemiatyczach, od niedawna w Bielsku Podlaskim, ale również w Olsztynie, Piszu i Wilnie. Zainteresowane są kolejne miasta, m.in. Grajewo i Ełk.