Rabin: Jest tu dobra wola

Różne rozwiązania

Różne rozwiązania

Nie wszystkie cmentarze żydowskie w byłym woj. łomżyńskim są tak zaniedbane jak ten w Stawiskach. Dzięki funduszom wyłożonym przez diasporę udało się uporządkować i odnowić nekropolie w Kolnie i Wysokiem Mazowieckiem. Z kolei samorządowcy z Nowogrodu za własne pieniądze poprzenosili macewy z fundamentów spalonego budynku na teren cmentarza żydowskiego. Na zainteresowanie i konkretnie działania czekają m.in. nekropolie w Czyżewie-Osadzie czy Zambrowie.

Dojazdu do nekropolii nie ma, dojść też tam niełatwo. Ale są chęci, by to się zmieniło.

Cieszę się, że burmistrz chce tutaj coś zrobić z cmentarzem żydowskim - mówił podczas wczorajszej wizyty w Stawiskach Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski.

Rabin podkreślił, że 21 lat temu na ok. 1400 cmentarzy żydowskich w Polsce, w dobrym stanie było zaledwie kilka. Dziś jest ich już kilkadziesiąt. A nekropolia w Stawiskach może być kolejną.

W Stawiskach w pierwszej kolejności trzeba dokonać weryfikacji granic cmentarza, podziału geodezyjnego, oddzielić i ogrodzić część grzebalną, uprzątnąć teren. I zrobić dojazd do macew. W tej chwili nie da się tam dotrzeć samochodem, a i na piechotę nie jest to wcale łatwe. Trzeba przedzierać się przez gruzy, błoto i chaszcze.

- Właśnie czekamy na zatwierdzenie podziału przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, by zrobić kolejne kroki - tłumaczy Marek Waszkiewicz, burmistrz Stawisk. - Chcemy teren cmentarza doprowadzić do porządku, gdyż pamiętamy, że przed II wojną światową Żydzi stanowili dwie trzecie ówczesnych mieszkańców Stawisk. W 1941 r. Niemcy przepędzili i zamordowali ok. 700 z nich.

Sławomir Zgrzywa, st. insp. w łomżyńskiej delegaturze Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Białymstoku opowiada, że datowany na połowę XIX w. cmentarz żydowski w Stawiskach był dużą nekropolią. Liczył z pewnością kilka tysięcy macew, choć tylko kilka z nich zachowało się do naszych czasów. Grzebano tu nie tylko zmarłych ze Stawisk, ale i Żydów zamieszkujących okoliczne wioski.

- To cenne miejsce: cmentarz żydowski, a obok grodzisko średniowieczne - przyznaje Zgrzywa.
Pieniądze potrzebne na prace przygotowawcze wyłoży samorząd. Ogrodzenie terenu cmentarza zostanie wykonane z funduszy wyłożonych przez stronę żydowską.