W trosce o dziecko

Kto na bezpłatne badania

Kto na bezpłatne badania

Program badań prenatalnych finansowanych przez NFZ realizowany jest przez wiele szpitali, klinik oraz prywatnych placówek medycznych w Polsce. Jest on kierowany do wszystkich kobiet w ciąży, a szczególnie do tych, które ukończyły 35 lat oraz do tych, u których niezależnie od wieku ryzyko urodzenia chorego dziecka jest podwyższone. Dotyczy to np. kobiet, które urodziły już dziecko z wadami genetycznymi lub poroniły co najmniej dwa razy. Na badania zgłaszać się mogą też kobiety, które same obciążone są wadami genetycznymi lub takie wady ma ojciec dziecka. Przesłanką do wykonania badań genetycznych są też nieprawidłowe wyniki badań kontrolnych. Aby móc skorzystać z prawa do bezpłatnego badania, należy otrzymać skierowanie od lekarza specjalisty: ginekologa, położnika. Lekarz nie musi mieć podpisanej umowy z NFZ. W województwie podlaskim badania prenatalne w ramach programu finansowanego przez NFZ wykonują:
s Mastermed, Białystok, ul. Legionowa 9A lok. 6,
s Uniwersytecki Szpital Kliniczny, Białystok, ul. Waszyngtona 15a.
Należy pamiętać, że niezależnie od wieku, w przypadku podejrzenia wady serca lub w przypadku wystąpienia w rodzinie wady serca można wykonać bezpłatnie echo serca płodu. Jest to badanie wysokospecjalistyczne i musi być wykonywane przez lekarza mającego certyfikat badania serca. Badanie to jest refundowane przez NFZ i jedynie jest bezpłatnie wykonywane w Mastermed. Może na nie skierować jedynie lekarz ginekolog, który ma podpisaną umowę z NFZ.

Każda przyszła mama powinna wiedzieć, że bardzo często wady wrodzone, którymi mogą być obarczone ich dzieci, można wykryć we wczesnym okresie ciąży dzięki badaniom prenatalnym.

Z wiekiem maleją szanse zajścia w ciążę. Trudniej jest leczyć późno ujawnione problemy związane z zapłodnieniem, występuje ryzyko małej wagi noworodków czy zagrożenie dziecka wadami rozwojowymi - mówi dr n. med. Wiesław Kurzątkowski, specjalista ginekolog i położnik z Pracowni Diagnostycznej NZOZ Mastermed. - Ryzyko ich wystąpienia jest wyższe u kobiet po 35. roku życia.

Tymczasem niemal co dwudziesta świeżo upieczona mama przekroczyła właśnie ten wiek. Przykładowo u kobiet młodych w wieku 24 lat ryzyko wystąpienia chorego dziecka z zespołem Downa wynosi 1 na 1200 porodów. W wieku 35 lat ryzyko wzrasta do 1 na 300, za to w wieku 40 lat, wynosi 1 na 100 porodów.

Badania prenatalne można podzielić na badania nieinwazyjne i inwazyjne.

- Metoda nieinwazyjna polega na badaniu ultrasonograficznym oraz badaniach biochemicznych z krwi pobranej od kobiety ciężarnej - mówi dr n. med. Jolanta Zdrodowska, specjalista ginekolog i położnik z Pracowni Diagnostycznej NZOZ Mastermed. - Metoda inwazyjna natomiast wymaga pobrania materiału, który zawiera komórki płodu (płyn owodniowy, trofoblast, krew pępowinową) pod kontrolą USG.

Są trzy ważne okresy, w których badania prenatalne powinny być wykonywane: między 11. a 14. tygodniem, około 20.-22. i w granicach 30.-32. tygodnia ciąży.

Ocenią stan płodu
- 11.-14. tydzień ciąży to najlepszy czas do oceny rozwoju dziecka - mówi Jolanta Zdrodowska. - Jest to bardzo ważne, aby nie przeoczyć tych terminów, ponieważ są to najlepsze momenty pełnego poznania i oceny płodu. W 13. tygodniu wykonujemy badanie USG, w którym oceniamy przezierność karkową i stwierdzamy obecność kości nosowej. Badana jest również wielkość płodu, jego ruchy, praca serca i przepływ w naczyniach.

Są to bardzo istotne informacje, które pozwalają ocenić lekarzowi dobrostan płodu.

- W tym czasie wykonywane są również badania biochemiczne z krwi matki, żeby przeprowadzić test PAPP-A, czyli badanie stężenia białka ciążowego PAPP-A oraz ocenę stężenia hormonu gonadotropiny kosmówkowej (beta-HCG) - mówi Wiesław Kurzątkowski. - I dopiero gdy mamy wyniki badań ultrasonograficznych i badań biochemicznych na podstawie specjalnego programu oceniamy ryzyko wystąpienia wad chromosomowych, takich jak: zespół Downa, zespół Edwardsa i zespół Patau.

W drugim trymestrze ciąży w granicach 20. tygodnia, wykonywane są badania ultrasonograficzne.
- Dają one możliwość oceny serca, głowy, twarzy, narządów wewnętrznych i kończyn - wyjaśnia Wiesław Kurzątkowski. - Jest to okres, kiedy lekarz jest w stanie rozpoznać szereg wad, przy których jest możliwość pomocy jeszcze w czasie życia płodowego.

Nie ma się czego bać
Wiele kobiet obawia się tych badań, a są one bezpieczne dla dziecka i nie niosą ze sobą żadnego ryzyka.

Jeśli badania nieinwazyjne wykażą nieprawidłowości albo występuje obciążony wywiad, np. wady w rodzinie, kobieta może być skierowana na tzw. badania inwazyjne. Niosą one ze sobą niewielkie ok. 1 proc. ryzyko powikłań.