Wystawa plenerowa z okazji 100. rocznicy objęcia przez oddziały policji służby granicznej na wschodnich rubieżach państwa

- Trzeba przypomnieć - nie tylko dla mieszkańców regionu, ale i Polski - że już 100 lat temu Policja Państwowa pełniła służbę na granicy. W 1926 roku powstał Korpus Ochrony Pogranicza, ale zanim ten korpus powstał były inne formacje, które broniły granicy państwowej tego odrodzonego po 123 latach zaborów Państwa Polskiego - podkreślał na konferencji prasowej zwołanej z okazji otwarcia wystawy dr Marek Jedynak, dyrektor oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku.

Ekspozycje tworzą plansze z tymczasową instrukcją dla funkcjonariuszy, wywiadem z ówczesnym dyrektorem Departamentu Bezpieczeństwa Publicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Marianem Borzęckim i zdjęciami archiwalnymi pozyskanymi m.in. z Muzeum Okręgowego w Suwałkach, Muzeum Wojska w Białymstoku oraz prywatnej kolekcji.

Czytaj też:

Obrazują codzienną służbę policjantów na polsko-litewskiej, polsko-łotewskiej i polsko-sowieckiej linii granicznej w latach 1923-1926, koszary, sposób spędzania wolnego czasu. W sumie przez ponad trzydzieści miesięcy w 97 kompaniach i 595 posterunkach granicznych służbę pełniło blisko 10 tys. policjantów.

- Była to trudna służba, służba w warunkach prowizorycznych, kombinowanych, a jednak policjanci - na rozkaz, jaki otrzymali od rządu polskiego - podjęli się tego zadania i przez 3 lata stali na granicach, strzegąc ich od dywersantów sowieckich, bolszewickich, ale też od przemytników i wszystkich innych grup, które próbowały przenikać na terytorium Rzeczypospolitej - wymieniał dyrektor IPN.

Wystawę otwarto w piątek (14.07), w przeddzień podlaskich obchodów 104. rocznicy utworzenia Policji Państwowej, a także z okazji 100. rocznicy powierzenia jej obowiązków służby granicznej.

- Straż graniczna, która zajmowała się ochroną granicy wschodniej liczącej ponad 2000 km, musiała zwolnić pewne roczniki. Policja była natychmiastowym rozwiązaniem, nie do końca sprawdzonym, nie do końca przemyślanym - ocenia kurator wystawy, Marek Gajewski z Biura Edukacji Narodowej IPN w Białymstoku. - W miejsce 25 tysięcy strażników granicznych do służby desygnowana wyłącznie 10 tysięcy policjantów. To było o 1,5 razy za mało. Ta służba była bardzo ciężka i kosztowała sporo zdrowia tych policjantów.

Zobacz także:

Siedzibami komend, posterunków i miejscami prowizorycznego zakwaterowania były najczęściej ciasne i wilgotne ziemianki, czasem stare, zbutwiałe szopy lub baraki. Funkcjonariusze zmagali się z niedoborem umundurowania i obuwia, środków łączności oraz przestarzałą bronią palną, która niejednokrotnie zawodziła w starciu ze znakomicie uzbrojonym przeciwnikiem.

Od kul wroga zginęło na służbie dwudziestu oficerów i szeregowych, a kilkudziesięciu innych zostało ciężko rannych.

Decydenci ostatecznie uznali, że należy powołać formację, która będzie typowa dla tego rodzaju służby, czyli Korpus Ochrony Pogranicza, który definitywnie "przejął" granicę od policjantów 15 marca 1926 r., również na odcinku województwa białostockiego.

Warto przeczytać:

- Po 100 latach mamy do czynienia z sytuacją podobną. W kryzysie, z którym zmagamy się od 2 lat, policja także zadziałała natychmiast, natychmiast udzieliła wsparcia wojsku, które były wówczas na granicy i Straży Granicznej, która odpowiada bezpośrednio za ochronę naszych wschodnich rubieży. Policja jest formacją na wskroś nowoczesną, gotową do tych wyzwań - podkreślał na konferencji nadinsp. Robert Szewc, Komendant Wojewódzki Policji w Białymstoku. - Może nie mierzymy się z bezpośrednim bandytyzmem, ale mamy do czynienia z przestępczością graniczną, z nielegalną migracją, związaną z tym przestępczością przemytniczą i - nazwijmy sprawę po imieniu - niezwykłym biznesem, który znalazł swoje miejsce, wykorzystując obecną sytuację ma ścianie wschodniej.

Wystawę można oglądać do końca lipca. Tymczasem w najbliższą niedzielę (16.07) o godz. 12 przed pomnikiem Józefa Piłsudskiego w Białymstoku odbędą się wojewódzkie obchody Święta Policji. Tuż obok przy fontannie, policjanci zorganizują "Niebieski Piknik" z mocą atrakcji dla najmłodszych.