Żydowska synagoga w Orli koło Bielska

Orla słynie nie tylko z budowanej w okolicy fabryki Ikei, ale także ze swojej historii. Dużą rolę w kształtowaniu się tej miejscowości odegrała społeczność Żydowska.

Pozostały po niej liczne ślady m. in. XVIII-wieczna synagoga
Synagoga mieści się niemal w centrum Orli w powiecie bielskim

Wybudowano ją w 1754 roku. Przebudowano ją na początku XIX wieku: dobudowano babiniec i ujednolicono elewację w stylu klasycznym. W czasie I wojny światowej była wykorzystywana jako szpital wojskowy. W międzywojniu została ponownie odremontowana i służyła ludności żydowskiej za świątynię. W roku 1938 zniszczył ją pożar, dość szybko jednak została odnowiona. W okresie II wojny światowej została ponownie przejęta przez wojsko i zdewastowana - zaadoptowano ją na magazyn. Nie odzyskała już dawnej świetności. Po wojnie służyła ciągle jako magazyn, później urządzono w niej owczarnię. Zabytek odremontowano dopiero w latach 80. Wymieniono dach odbudowano też zniszczone i rozebrane wcześniej babińce. Był projekt by w synagodze utworzyć dom kultury lub inną placówkę kulturową, ale z powodu braku środków plany upadły. Obecnie plac przed synagogą służy za miejsce imprez kulturowo -rozrywkowych. Budynek synagogi jest niewykorzystany.

Opis architektury:
Budynek jest murowany, zbudowany na planie prostokąta w stylu klasycznym, z elementami późnobarokowymi. Dawne wyposażenia nie zachowało się. We wnętrzu znaleźć jeszcze można pozostałości rzeźbionej i polichromowanej wnęki po Aron ha-kodesz, liczne malowidła, cztery kolumny, pomiędzy którymi stała dawniej birma.

Na frontowej ścianie znajduje się wsparty na dwóch kolumnach trójkątny fantom z fryzem. Nad wejściem dawniej widniał napis w języku hebrajskim 'Jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego tylko Dom Boży".

Źródło: