Wycinka puszczy nie zatrzyma inwazji groźnego szkodnika

Czy tzw. gospodarka leśna, de facto wycinka świerków zainfekowanych przez kornika drukarza, uratuje Puszczę Białowieską przed tym szkodnikiem? Dlaczego akurat w ostatnich czasach populacja tego szkodnika tak daje się we znaki?

Nawet jeżeli przyjmiemy, że Puszcza Białowieska nadal zostanie pod zarządem Lasów Państwowych i będzie traktowana jak las gospodarczy, walka z kornikiem nie ma w tej chwili najmniejszego sensu z kilku powodów. Po pierwsze, metoda ta może byłaby skuteczn,a gdyby wdrożono ją na początku gradacji i gdyby obejmowała wycinkę co najmniej 80 proc. zaatakowanych przez kornika świerków. Tego w Puszczy Białowieskiej nie było i nie jest to możliwe, gdyż co najmniej 1/3 powierzchni leśnej obejmują rezerwaty przyrody i park narodowy. Poza tym kornik jest aktywny również u naszych sąsiadów, czyli na Białorusi. Po drugie, badania naukowe nie potwierdzają, że w porównaniu z obszarami na których kornika w ogóle nie zwalczano, czyli w rezerwatach ścisłych, tzw. wyręby sanitarne ograniczyły liczbę i szybkość zamierania świerków. Po trzecie, gradacja, jak twierdzą sami leśnicy, już ustępuje. Dlatego więc wycinka świerków, a przy okazji innych gatunków, w tym liściastych, pod pretekstem walki z kornikiem nie ma merytorycznego uzasadnienia.

Decyzja ministra środowiska wydaje się nieodwołalna i klamka zapadła. Jakie piętno na Puszczy Białowieskiej może odcisnąć ta decyzja?

Decyzja ministra Szyszki nie zahamuje gradacji z powodów, o których wspomniałem wcześniej, będzie jednak krokiem potęgującym utratę naturalnego charakteru Puszczy Białowieskiej i zahamowanie ciągłości procesów naturalnych, do czego zobowiązaliśmy się jak państwo składając wniosek o wpisanie puszczy na listę obiektów światowego dziedzictwa UNESCO.

Czy pozostawienie Puszczy Białowieskiej bez ingerencji człowieka mogłoby pozytywnie wpłynąć na jej ogólny stan?

Pozostawienie Puszczy Białowieskiej bez ingerencji człowieka przyczyni się do zmiany różnorodności biologicznej, ale na jej korzyść. Po pierwsze, nie ma obawy, aby świerk zniknął z Puszczy Białowieskiej. Bez bardzo drastycznych zmian klimatu świerk nadal będzie się odradzał i tworzył środowisko do rozwoju innych gatunków z nim związanych. Dowodem na to są liczne powierzchnie w Białowieskim Paku Narodowym i rezerwatach przyrody pozostawionych do naturalnych odnowień po wcześniejszych gradacjach kornika. Po drugie, w lukach w których świerk zamiera, pojawią się gatunki pionierskie i zanim zostaną wyparte przez świerk i inne odnawiające się gatunki, w zależności od siedliska również liściaste, nastąpi okresowe zwiększenie różnorodności biologicznej puszczy. Jest to zjawisko naturalne.

Jaka część populacji świerka jest zagrożona? Czy zagrożony jest tylko świerk? Czy drzewostan świerkowy zniszczony przez kornika jest w stanie się odrodzić i w jakim czasie?

Świerk w Puszczy Białowieskiej nie jest zagrożony, dopóki nie będzie zmieniał się klimat, a zmiany te musiałyby być bardzo znaczące. Co do innych gatunków, głównie liściastych, nie są one zagrożone przez kornika, jak czasami próbuje się okłamywać społeczeństwo w różnego rodzaju populistycznych przekazach realizowanych przez media związane z obecną władzą. Na przykład przyczyny choroby jesionów, która występuje nie tylko w Puszczy Białowieskiej, ale na terenie całego kraju, są praktycznie nierozpoznane. Sami leśnicy twierdzą, że „uzyskane wyniki nie dają podstaw do podania jednoznacznych wskazań umożliwiających hodowlę zdrowych drzewostanów jesionowych, na przykład poprzez naturalne odnowienie lub wysadzanie jesionów tylko na określonym typie siedliskowym lasu”. Co innego twierdzi jednak Andrzej Konieczny, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, pełnomocnik ds. Puszczy Białowieskiej. Jego zdaniem plan działań w Puszczy Białowieskiej przedstawiony przez ministra Jana Szyszkę spowoduje odwrócenie tych negatywnych zjawisk, czyli np. zamieranie jesionów. Co jest oczywiście absolutną bzdurą.

Dziękuję za rozmowę!